Алматыда Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алды

Алматы әкімі Ерболат Досаев 31 мамырда Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні 1931-1933 жылдардағы ашаршылық құрбандарына арналған ескерткішке гүл шоқтарын қою рәсіміне қатысты.

Іс-шара "Қарағайлы" саябағында өтті. Салтанатты рәсім аясында қазақстандық жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандары қауымдастығының және Қазақстанның "Әділет" тарихи – ағартушылық қоғамының басшылары, сондай-ақ 1938 жылы қуғын-сүргінге ұшыраған қазақ театр өнерінің негізін қалаушылардың бірі Жұмат Шаниннің немересі Райхан Шанина сөз сөйледі.

Жүктеу рәсіміне қуғын-сүргінге ұшырағандардың ұрпақтары, қала жұртшылығы, 1986 жылғы желтоқсандағы оқиғаларға қатысушылар және жастар ұйымдарының өкілдері қатысты. Қатысушылар қуғын-сүргінге ұшырағандарды бір минут үнсіздікпен еске алып, ескерткішке гүл шоқтарын қойды.

Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні Қазақстанда 1997 жылдан бері аталып келеді. Бұл есте қаларлық күн ХХ ғасырдың тарихи шежіресінің ең ауыр беттерінің бірі – жаппай саяси қуғын-сүргін мен қорқынышты ашаршылыққа арналған.

Өткен ғасырдың бірінші жартысындағы қуғын-сүргіннен 100000-нан астам адам зардап шекті, 25000-нан астамы атылды. Олардың ішінде Қазақстанның көрнекті ғылым және мәдениет қайраткерлері-Ахмет Байтұрсынов, Әлихан Бөкейханов, Мыржақып Дулатов, Мұхамеджан Тынышпаев, Мағжан Жұмабаев, Сәкен Сейфуллин және басқалар бар.

Қуғын-сүргін күндері қуғын-сүргінге тек жеке адамдар ғана емес, бүкіл халықтар ұшырағанын ескеріңіз. Сөйтіп, қуғын-сүргін жылдарында Кеңес Одағының түкпір-түкпірінен 5 миллионнан астам адам Қазақстанға жер аударылып, мұнда уақытша баспана ғана емес, уақыт өте келе олар азамат болған жаңа отан тапты.

Мемлекеттік деңгейде Тәуелсіздік алғаннан кейін осы қайғылы жағдайдың құрбандарын еске алу үшін қадамдар жасалды, саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту бойынша қажырлы жұмыс басталды, мыңдаған қазақстандықтар қайтадан жақсы атқа ие болды. Саяси және құқықтық оңалтуды қамтамасыз ету үшін жаңа заңнамалық тәсілдер енгізілді, белсенді жұмысты саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық оңалту жөніндегі мемлекеттік комиссия жүргізеді.

Қазақстанда қуғын-сүргін құрбандарына көптеген ескерткіштер орнатылды, олардың кейбіреулері Алматыда орналасқан. Мәселен, 2007 жылдың 2 қарашасында "Қарағайлы" саябағында қазақ ақыны, жырау мен аудармашы Тұрмағамбет Ізтілеуовтың 125 жылдығына орай қола ескерткіш орнатылып, қуғын-сүргінге ұшырады. Сонымен қатар, 2017 жылдың 31 мамырында 1931-1933 жылдардағы голодомор құрбандарына ескерткіш орнатылды. Үш метрлік ескерткіш қола мен граниттен жасалған және аштықтан әлсіреген баланы қолында ұстайтын әйелдің бейнесі. Бұл ескерткіштің етегінде әрдайым жаңа гүлдер пайда болады.

Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні Алматыда түрлі естелік іс - шаралар, соның ішінде конференциялар, дөңгелек үстелдер, тарихи-ағартушылық дәрістер, театрландырылған қойылымдар, кітапханаларда фото және кітап көрмелері, жастардың зиялы қауым өкілдерімен кездесулері өтеді.