"Сұңғыла" басшының "ұтымды" қадамы

Түркістан облысына қарасты Арыс қаласының маңында орналасқан әскери бөлімнің қару-жарақ сақтайтын қоймасындағы ескі снарядтар жарылып, елдің дегбірін алғанын білеміз. Сол оқиғадан кейін іле-шала Қазақстанның жаңа президенті Қасым-Жомарт Тоқаев күллі қазақтың құлағына майдай жағатын жарлығын жария етті.

Несие - қазақтың буынсыз тұсы

Пайызды пайда тұтып, кредитпен күн көретін, несиемен байып, несиемен жарлы болатын қарға тамырлы­ қазақпыз. Бірі үй салу үшін, бірі бұт артар көлік алу үшін, әйтеуір түрлі мақсатта несие алу үшін банк табалдырығын аттамаған қазақ жоқ шығар, сірә?!

Дүрлігіп, етегіне сүрінген, оған әр аймақтан үн қосқан халықтың екпінін басу керек болды. Ел көрген, мұхит асқан президент осы тұста бір оқпен екі қоянды­ атып үлгерді.

Қасым-Жомарт Тоқаев 26 маусым күні 500 мың қазақстандықтың несиесін төлеуге көмектесу туралы жарлыққа қол қойды. Ереже бойынша 250 мың әлеуметтік көмек алатын қазақстандықтың (мүгедектер, көпбалалы аналар, жағдайы төмен отбасылар) несиесі­ толық өтелмек. Ал қалған бөлігінің негізгі сома үстіндегі пайыздық үстемесі өшірілмек. Пайыздық үстеме мөлшері 300 мың теңгеден аспауы тиіс.

«Аталған қаулы екінші деңгейлі банктер мен шағын­ қаржылық ұйымдардың есебінен жүзеге асады», - делін­ген арнайы мәлімдемеде. Кімге оңтайлы, кім не ұтады?

Біріншіден, осы жылы ғана Ұлттық банктің қарамағына кірген екінші деңгейлі банктер мен шағын қаржыл­ық ұйымдардың бұл жобадан бас тартар қауқары жоқ. Екіншіден, мемлекет аталған қаржылық мекемелерді бюджет есебінен қаржыландырмақ. Тоқаев­тың әкімшілігі мемлекеттік бюджет есебінен қаржы институттарына 150 миллиард теңге аударған. Демек, «құда да, құдағи да тыныш», «арба сынбаған, өгіз  өлмеген».

Жылдамдық - жаңалық үшін қажет қасиет

Атаулы әлеуметтік көмек беру науқаны біршама уақыт бұрын жарияланып, қоғамдық талқыға түскенін, кей пысықайлардың сасық есептері жүзеге асып, мемлекет­ мойынына масыл болғанын да білеміз.

«Несиемді үкімет жауып береді» деген ой қиялының бір бұрышында ескіре бастаған елге бұл жаңалық тосыннан тиді. Атаулы әлеуметтік көмекте құжаттың тонын теріс айналдырып, мұрты майланғандар бұл жолы белшеден басайын десе, аталған жарғының байыбына бара алмай дал.

Ал мемлекет басшысы бұл бұйрықты ағымдағы жылдың 1 шілдесінен бастап жүзеге­ асыру керектігін ескертіп, жауапты басшыларға міндеттеп үлгерген.

Белгілі экономист Қасымхан Қаппаров Тоқаевтың несиеге байланысты жарғысына төмендегідей пікір білдірді.

- Жарғы  жарылқағалы отырған азаматтар – тұрақты кірісі жоқ, күнкөрістің ең төменгі деңгейіндегі адамдар. Олардың білімі, кәсіп жасап, табыс табуға қабілеті де жоқ. Тоқаев оларға қажет нәрсені беріп отырған жоқ. Оның орынына халықты қолдаған кейіп танытып, елдің алдағы онжылдық межесіндегі экономикалық ахуалын арттыру үшін мемлекеттік бюджет есебінен екінші деңгейлі банктер мен шағын қаржылық ұйымдарға қолдау көрсетіп отыр, - дейді ол.

Апта сайын көшеде табан тоздырып шеру жасаған, мүдделеріне сай талап қойған халық­тың бір жыртығын жамаса, бұл да – көмек. Әрине, осылай жылы жауып қоюдан аулақпыз. Құр сүлдерін сүйретіп, нарық көшіне ерген көтерем аттай халде келе жатқан­ екінші деңгейлі банктер мен шағын қаржылық ұйымдар үшін бюджеттен қарастырылатын қаржының зор көмегі болары сөзсіз. Ал шегерілетін сомалардың егесі – жоғарыда айтқандай, әлеуметтік ахуалы төмен отбасылар. Оларды табанға салып таптасаң да, сығарға биті, несие төлеуге соқыр­ тиыны, кепілге алар мүлкі жоқ.

Осылайша, мемлекет басшысы өзінің сұңғыла қасиетін паш етіп, ел алдында беделд­і, халыққа сүйкімді болып шыға келді. Халық қуанса, береке артар. Біреу үшін жасалған «әрекеттің» бір пұшпағы амалсыздан болса да, ел игілігіне жұмсалса, ол да – қуаныш.